martes, 29 de marzo de 2022

O SUBXUNTIVO

 Boas tardes a todos!

Como seguramente xa redes estudado o indicativo, imos co resto dos modos verbais en galego:

O subxuntivo é o modo que empregamos cando queremos expresar:

  • desexos: Oxalá chova, que fai falta a auga!
  • dúbidas: Pode que teña que adiar o exame.
  • ordes negativas: Non fales so!
O subxuntivo en galego presenta tres tempos:

  • Presente: para indicar que o feito ocorre no momento en que se fala.



  • Pretérito: o pretérito de subxuntivo non indica tempo pasado, Trátase dun tempo que se caracteriza pola terminación -ase/ese/ise (por exemplo: cantase, comese, vivise).
Este tempo non implica que o feito teña ocorrido nun tempo pasado, pode ter sentido de pasado, presente ou futuro:

  • Pasado: A miña empresa pediume onde que probara a traballar dende casa unha semana.
  • Presente: Oxalá traballara aínda desde casa.
  • Futuro: Dubido moito que me cansara algunha vez de vivir no campo




  • Futuro de subxuntivoeste tempo verbal está case perdido na fala, tal vez por presión do castelán, pero:
- consérvase en frases feitas e refráns: veña o ben e veña por onde quixer
- estase a recuperar sobre todo na lingua literaria e en rexistros formais da escrita documental xurídica e administrativa: os que botaren o lixo fóra dos colectores, serán multados.

Coincide co infinitivo conxugado nos verbos regulares, mais non nos irregulares. Ten un significado máis ben hipotético e adoitámolo encontrar en refráns e na linguaxe xurídico-administrativa.

Localiza os futuros de subxuntivo dos seguintes textos:

Como sementares e estercares, así collerás cando segares.

Se contra os devanditos procedementos se opuxeren reclamacións por persoa que non tiver ningunha responsabilidade coa Facenda Pública, suspenderanse os procedementos.




EXERCICIOS:

  • COMPLETA O ESQUEMA QUE INICIAMOS CO MODO INDICATIVO, CON ESTES TRES TEMPOS DO MODO SUBXUNTIVO.
  • ESTUDA O MODO SUBXUNTIVO  
  • ENGADE 5 TEMPOS VERBAIS DO SUBXUNTIVO AOS 1O QUE XA TES DO INFINITIVO PARA PREGUNTAR AOS COMPAÑEIROS.




miércoles, 23 de marzo de 2022

comic

 












O VERBO

O verbo é unha palabra que indica accións, estados ou fenómenos; a este significado léxico, engade outro gramatical mediante os morfemas modo-temporais e número-persoais. 

O verbo realiza a función de predicado na oración e, en liñas xerais, concorda en número e persoa co suxeito ao que se refire.


Que sabemos xa do verbo?


O verbo descomponse en 

  • raíz [R], 
  • vogal temática [VT], 
  • morfema modo-temporal [MMT] 
  • morfema número-persoal {MNP]. 

Segundo a súa raíz ou lexema, os verbos clasifícanse en: 
  • regulares, cando manteñen a mesma raíz en todos os tempos verbais;
  • semirregulares, cando presentan pequenas irregularidades no tema de presente; 
  • irregulares, cando presentan alteracións na raíz do tema de pretérito. Os verbos con alternancia vocálica son semirregulares.

Este cadro amosa de forma ben clara os compoñentes morfolóxicos dos nosos verbos regulares.

Os tempos e modos verbais


O modo indica a actitude do falante ante o contido do enunciado. Os modos verbais son tres: 
  • indicativo (certeza), 
  • subxuntivo (dúbida, posibilidade, desexo...) 
  • imperativo (orde)
Dentro de cada modo existen os diferentes tempos verbais que poden referirse ao presente, ao pasado ou pretérito e ao futuro, con diversas subdivisións e nomenclaturas.

En galego temos os seguintes tempos verbais;



Cando empregamos cada tempo?

INDICATIVO (modo non marcado, expresa a realidade)

Presente (ando, varro, parto):
1. Tempo presente e aspecto imperfectivo: falamos moito esta tarde.
2.1. Presente intemporal ou permanenteo carballo é unha árbore.
Realidades concibidas fóra do tempo, eternas ou de validez ilimitada.
2.2. Presente habitualtemos clase polas mañás.
Accións que se repiten con regularidade.
2.3. Presente por futuro (prospectivo)vémonos mañá.
Acción futura.
2.4. Presente históricoRosalía publica Cantares Gallegos o 17 de maio de 1863.
Acción pasada: frecuente en narracións para dar viveza e proximidade psicolóxica.
2.5. Presente imperativoTi fas todo o que che manden.

Copretérito ou imperfecto (andaba, varría, partía)
1. Tempo pasado, aspecto imperfectivo: moi ben o pasabamos no verán.
Tamén, valor relativo relacionado con outro tempo: cando cheguei á casa, saía Lula.
2.1. De cortesíaeu quería saber se venden ordenadores.
Para preguntar ou pedir algo.
2.2. NarrativoUnha vez había un home ao que lle medraba a orella dereita.
Con certa vaguidade temporal.

Pretérito ou pretérito perfecto (andei, varrín, partín)
1. Tempo pasado en relación ao presente, aspecto perfectivo: chegou onte pola noite.
2.1. Anterior a un momento futuro: cando chegue a noite xa se esqueceu.
2.2. Futuro negativoo coche que che prometín creo que xa o viches.

Antepretérito ou pluscuamperfecto (andara, varrera, partira):
1.Acción anterior a outra pasada: cando cheguei á estación xa marchara o tren.
2.1. De cortesíaquixera que me deixase unha cousa.
2.2. Desiderativoquen me dera esa moto!
Este tempo pode aparecer en contextos idénticos aos do pretérito de subxuntivo (non sabía que estiveras, non sabía que estiveses). Pero a forma en -se non pode aparecer cos valores do antepretérito de indicativo: cando cheguei, xa *marchase o tren.

Pospretérito ou condicional, futuro hipotético (andaría, varrería, partiría)
1. Acción posterior con respecto ao pasado: dixo que despois che faría o encargo.
2. Probabilidade (sen significado temporal): serían moi intelixentes, pero fracasaron.

Futuro (andarei, varrerei, partirei)
1. Acción que se realizará despois do presente: pasadomañá xogaremos un partido.
2.1. De obrigatoriedademañá estudarás máis.
2.2. De probabilidadeterá cincuenta anos.


SUBXUNTIVO (modo da irrealidade; no terreo do desexo, da posibilidade…)

Presente (ande, varra, parta)
  1. Tempo presente: dille que vaia hoxe.
  2. Tempo futuro: quero que fagas todo isto.
  3. Imperativo: non berres que non son xordo.
Pretérito (andase, varrese, partise)
Pode indicar pasado, presente ou futuro, dependendo da situación na que se estea a falar: aconselloume que vise aquela película, non creo que chegase aínda.

Futuro (andar, andares…)
Acción non real con probabilidade de realizarse: cando viñeres pola casa, veralo.
(Vid. máis adiante)

IMPERATIVO: Expresa ordes, suxerencias, consellos…
Só ten como formas propias as p2 e p5: anda, andade; varre, varrede; parte, partide. Nas outras persoas emprégase o presente de subxuntivo:
responde ao que che preguntan,
que respondan ao que lles preguntan.

En galego non temos tempos compostos! Nada de *he feito (fixen) nin de *houbera estudado (estudara)!  A xornalista Esther Estévez, de «Dígocho eu» explícao ben clariño neste vídeo:








O infinitivo conxugado e as perífrases verbais


O infinitivo conxugado é unha forma verbal característica do galego e debemos priorizar o seu uso.

As perífrases verbais son expresións formadas por dous verbos: o primeiro, en forma conxugada (auxiliar), achega o significado gramatical; o segundo, en forma non conxugada, achega o significado léxico.





lunes, 14 de marzo de 2022

Tareas del 14 de marzo

 ¡Hola!

Hoy en Matemáticas explicamos la proporcionalidad, pag. 120. También hicimos el ejercicio 2 de la pag. 120, el 3 de la pag. 121 y el 9 de la pag. 112.

En CCSS empezamos la parte de Historia repasando los períodos anteriores al siglo XIX, páginas 92 y 93.

viernes, 11 de marzo de 2022

Trabajo del día 11 de marzo


¡Hola!
Hoy en clase de matemáticas explicamos cómo se calcula la expresión decimal de una fracción e hicimos el ejercicio 2 de la página 108, el 3 de la página 109, el 8 de la pag. 112 y el 12 de la página 113.
En CCNN explicamos las páginas 70 y 71 e hicimos los ejercicios 1 y 2 de la página 71 y el 4 y 5 de la página 74.
En CCSS comentamos la información que recopilamos sobre Jacques Cousteau y Félix Rodríguez de la Fuente.
¡Buen fin de semana!

miércoles, 9 de marzo de 2022

 Buenos días:

Hoy día 9 explicamos en matemáticas la aproximación de cocientes con cifras decimales e hicimos en la página 108 el  ejercicio 1, en la página 112 el 6 y en la página 115 el 11.


viernes, 4 de marzo de 2022

¡Hola!

Hoy en Matemáticas explicamos la división de un decimal entre un decimal e hicimos en la página 106 el ejercicio 2 y en la página 115 los ejercicios 9 y 10.

En CCNN acabamos los ejercicios que teníamos atrasados y en CCSS hicimos en la página 83 el ejercicio 1 y en la página 86 los ejercicios 3, 4, 5 y 7.

jueves, 3 de marzo de 2022

 ¡Buenos días!

Hoy jueves 3 de marzo en la clase de Matemáticas vamos a acabar la ficha de división por la unidad seguida de ceros y también las siguientes divisiones:

6:0,4=          8:2,2=           29:1,33=           16,23:7=          8,291:6= 

En Ciencias Sociais imos explicar as páxinas 82 e 83 e tamén faremos o exercicio 1 da páxina 83 e os exercicios 3 e 4 da páxina 86.



LÍRICA

 


Lee atentamente el contenido de la presentación y haz un  esquema en el cuaderno. 
Tienes de plazo hasta el miércoles 9 de marzo.

Logros e retos da UE